خانه » رابطه عاطفی » فرسودگی عاطفی چیست و چگونه درمان می‌شود؟
17 اردیبهشت 1400

فرسودگی عاطفی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

فرسودگی عاطفی

در این مقاله با استناد به منابع علمی به توضیح فرسودگی عاطفی (موضوعی که کمتر به آن توجه می‌شود) پرداخته و راه‌های درمان آن را بیان می‌کنیم.

با وب‌سایت توانمند شو همراه باشید.

فرسودگی عاطفی چیست؟

فرسودگی عاطفی حس تمام شدگی و غرق شدگی ناشی از مسائل شخصی یا کاری و یا ترکیبی از هر دو مسئله است.

خود فرسودگی عاطفی یکی از علائم فرسودگی کلی یک انسان است.

کسانی که دچار فرسودگی عاطفی هستند احساس می‌کنند که قادر به کنترل هیچ چیز در زندگی نیستند؛ آن‌ها حس می‌کنند که هیچ قدرتی ندارند.

چنین افرادی در وضعیتی که با آن روبرو هستند، خود را به‌نوعی گیر افتاده حس می‌کنند.

کم انرژی بودن، کم‌خوابی و کاهش انگیزه، مدیریت خستگی عاطفی را مشکل می‌کند.

طیِ زمان، این وضعیتِ مزمن و پراسترس می‌تواند به سلامتی شما برای همیشه آسیب بزند.

هر کسی که برای مدتی طولانی دچار استرس عاطفی شود، خسته و مستاصل خواهد شد.

در ایام دشوار، امکان دارد به‌طور پنهان دچار فرسودگی عاطفی بشوید؛ ولی هیچ وقت برای کمک گرفتن دیر نخواهد بود.

علائم فرسودگی عاطفی چیست؟

علائم فرسوده شدن عاطفی، هم ‌می‌تواند علائم احساسی باشد و هم علائم فیزیکی.

انسان‌ها خستگی عاطفی را به اَشکال متفاوتی تجربه می‌کنند؛ اما به‌طور کلی علائم خستگی عاطفی شامل موارد زیر است:

  • کمبود انگیزه
  • مشکل خواب
  • تحریک پذیری
  • احساس ناامیدی
  • در فکر بودن
  • بی‌علاقگی
  • سر درد
  • تغییرات اشتهایی
  • عصبی بودن
  • مشکل در تمرکز
  • عصبانیت غیرمنطقی
  • بدبینی یا زیاد شدن بدبینی
  • ترس
  • افسردگی

امکان دارد کارفرمایانی که کارکنانشان خیلی زیاد کار می‌کنند و از لحاظ احساسی دچار خستگی شده‌اند علائم زیر را در آن‌ها مشاهده کنند:

  • عدم رعایتِ سررسید کارها
  • وابستگی کمترِ کارمند به سازمان
  • استمرار کاریِ کمتر
  • افزایش محول کردن کارها به دیگری.

علت فرسودگی عاطفی چیست؟

وجود استرس‌های روزانه طبیعی است ولی تجربه کردن استرس مزمن به بدن زیان وارد می‌کند.

فرسودگی عاطفی از استرس مزمن در خانه یا در محل کار و یا هر دو به مدت طولانی به وجود می‌آید.

علت اصلی خستگی عاطفی در تداوم استرس است.

عوامل و موارد شایع دیگری که با خستگی عاطفی همراه است از این قرارند:

  • نوع کار پرستاران، دکترها، مأموران پلیس و مشاغل تحت فشار زیاد
  • آموزش‌های پرحجم مانند آموزش‌های دانشگاه پزشکی
  • کار به میزان ساعات زیاد؛ یا کار کردن در شغلی که فرد از آن متنفر است
  • صاحب فرزند شدن
  • اضطراب مالی یا فقر
  • نداشتن خانه
  • پرستاری از کسی که فرد دوستش دارد (در حالت بیماری یا موارد مشابه)
  • دعواهای حقوقی طولانی مدتِ مربوط به طلاق
  • مرگ یک دوست یا یکی از اعضای خانواده
  • زندگی کردن با یک بیماری مزمن یا داشتن آسیب یا مشکل بدنی.

فرسودگی عاطفی چگونه درمان می‌شود؟

شما می‌توانید برای کم کردن اثرات خستگی عاطفی، تغییراتی در سبک زندگی خودتان به وجود بیاورید.

اجرای تکنیک‌هایی که در ادامه خواهیم گفت در ابتدا آسان نخواهد بود؛ ولی با کسب عادت‌های سالم جدید انجام آن‌ها راحت‌تر خواهد شد.

ایجاد تغییرات کوچک در عادات روزانه‌تان در پیشگیری و یا تغییر علائم خستگی عاطفی مؤثر واقع خواهد شد.

وقتی که علائم خستگی عاطفی را در خودتان مشاهده کردید کارهای زیر را انجام دهید:

۱-منبع استرس را از میان بردارید

هرچند این موضوع همیشه امکان پذیر نیست ولی بهترین راه درمان استرس از میان برداشتن منبع استرس است.

اگر منبع استرس شما شغل شما است به تغییر دادن روابط کاری یا به تغییر دادن شغلتان فکر کنید.

اگر رئیس یا سرپرست شما باعث ایجاد استرس در شما می‌شود، انتقال به بخشی دیگر یا کار با سرپرستی دیگر را مورد بررسی قرار بدهید.

۲-تغذیه‌ی سالم داشته باشید

غذا و فرسودگی عاطفی

از خوردنی‌های دارای قند زیاد، از سرخ کردنی‌ها و غذاهای فرآوری شده پرهیز کرده و به‌جای آن از سبزی‌ها، میوه‌ها، گوشت کم‌چربی، حبوبات و غذاهای سالم استفاده کنید.

البته همیشه به ما گفته شده که غذاهای سالم بخورید ولی متوجه باشید زمانی که با استرسِ مداوم سر و کار دارید تغذیه‌ی سالم، تفاوت بسیار زیادی در حال شما ایجاد خواهد کرد.

تغذیه‌ی سالم برای شما که درگیر با استرس هستید فقط منحصر به استفاده‌تان از ویتامین‌ها و عناصر غذایی معدنی نخواهد بود؛ بلکه روی وضعیت احساسی‌‌تان تأثیری پیوسته (دومینویی) خواهد داشت و سیستم گوارش، خواب و سطح انرژی شما را بهبود خواهد بخشید.

۳-ورزش کنید

هر نوع ورزشی میزان «اندروفین» و «سروتونین» را در بدن افزایش می‌دهد. این موضوع می‌تواند وضعیت احساسی شما را بهبود بخشد.

هم‌چنین ورزش کردن، ذهن شما را از مشکلاتتان منحرف خواهد کرد.

حتی اگر یک پیاده‌روی طولانی هم باشد، سعی کنید روزانه ۳۰ دقیقه ورزش کنید.

۴-از الکل پرهیز کنید

الکل ابتدا حالت خوبی به شخص می‌دهد ولی بعد از مدت کوتاهی حال وی را بدتر از قبل می‌کند باید از نوشیدن الکل پرهیز کنید.

۵-خواب کافی داشته باشید

سعی کنید هر شب در ساعت معینی بخوابید. مصرف کافئین را محدود کنید. روزانه بین ۸ تا ۹ ساعت بخوابید. خواب کافی برای رهایی از خستگی عاطفی بسیار مهم و تأثیرگذار است.

۶-ذهنْ آگاهی تمرین کنید

«ذهنْ آگاهی» اصطلاحی است که شاید زیاد شنیده باشید، اما این صرفاً یک مُد جدید نیست.

تکنیک‌های ذهنْ آگاهی برای کاهش استرس و اضطراب از لحاظ علمی شناخته شده‌اند و می‌توانند نقشی کلیدی در کاهش استرس‌های شما داشته باشند.

ذهنْ آگاهیِ کاربردی، به معنای تعامل با لحظه‌ی حال است.

این تکنیک می‌تواند به شما کمک کند تا از افکار منفی دور باشید.

البته روش‌های زیادی برای تمرین ذهنْ آگاهی وجود دارد مانند:

  • مراقبه
  • یوگا
  • تمرینات تنفسی
  • پیاده روی در طبیعت
  • داشتن یک دفترچه برای نوشتن افکار و احساسات خود.

فرسودگی عاطفی چیست

محققان متوجه شده‌اند که حتی یک جلسه تمرین ذهنْ آگاهی می‌تواند تأثیرات استرس در بدن را از بین ببرد.

۷- با یک رفیق همدل صحبت کنید

اگر دوست قابل اطمینانی دارید برای او از استرس‌هایتان حرف بزنید.

حتی اگر او نتواند مشکلات شما را حل کند با گوش دادن همدلانه و بدون حتی قضاوت خاص به سخنانتان، می‌تواند در کم شدن استرستان نقش مهمی داشته باشد.

۸- استراحت کنید

هر کسی نیاز به استراحت دارد. گاهی می‌توانید مرخصی بگیرید و یا وقت خود را برای بیرون رفتن و مثلاً رفتن به سینما تنظیم کنید.

۹-استفاده از مشاوره برای درمان خستگی عاطفی

همراه با ایجاد تغییر در سبک زندگی‌تان استفاده کردن از خدمات یک مشاور بسیار مفید خواهد بود.

یک متخصص درمانگر قادر است برای شما یک دوره‌ی رفع استرس تدارک ببیند.

برخی مشاوران برای این کار از تکنیک شناخت درمانی رفتاری استفاده می‌کنند.

هم‌چنین گاهی مراجعه به پزشک خانواده‌تان می‌تواند مفید باشد.

این پزشک می‌تواند برخی داروهای اولیه‌ی ضد اضطراب را برای شما تجویز کند.

آینده‌ی فرسودگی عاطفی چیست؟

نسبت به خستگی و فرسودگی عاطفی بی‌تفاوت نباشید.

این حالت می‌تواند شما را در معرض آسیب‌های فیزیکی مختلفی به شرح زیر قرار دهد:

  • فشار خون بالا که خطر مبتلا شدن به بیماری‌های قلبی را بیشتر می‌کند
  • سرماخوردگی و عفونت‌های مکرر
  • افزایش وزن
  • بی‌خوابی
  • پیری زودرس
  • اضطراب
  • افسردگی

خستگی عاطفی یک بیماری قابل درمان است.

بهترین راه درمان آن از بین بردن منبع استرس است.

اگر قادر به از میان برداشتن منبع استرس خود نیستید از منابع موجود برای کنار آمدن با آن استرس استفاده کنید.

هم‌چنین می‌توانید با یک متخصص بهداشت روان در مورد راه‌های کنترل استرس حرف بزنید.

منبع (ترجمه و تلخیص)