مقاله‌ی خودشناسی دختران و زنان بدون قصد تفکیک جنسیتی موضوعِ خودشناسی، به بیان و حل مسائل و پیچیدگی‌هایی می‌پردازد که خاص دختران و زنانی است که به خودسازی و خودشناسی روی می‌آورند.
در یکی از مقالات وب‌سایت توانمند شو به نام خودشناسی چیست توضیح دادیم که تعاریف مختلفی برای خودشناسی وجود دارد.
آنچه در دنیای امروز و از دیدگاه خودشناسی در روانشناسی هدف خودشناسی شمرده می‌شود، داشتن احساس خوشحالی و رضایت واقعی از زندگی است.
بدون قصد اثبات یا رد اهداف روانشناسی مدرن (که بحثی جداگانه است)، در اینجا همین‌قدر و به زبانی ساده توضیح می‌دهیم که به‌طور کلی روانشناسی مدرن اعتقاد دارد که اگر کسی در زندگی‌اش خوشحال بوده و از حیات خود رضایت داشته باشد پس این شخص خودش را می‌شناسد و به واقعیت‌های وجودی خودش رسیده و از آن‌ها آگاه است.
در این مقاله، موضوع خودشناسی دختران و زنان از همین دیدگاه روانشناسی مدرن مورد بررسی قرار گرفته است.
دیدگاه روانشناسی مدرن، مورد انتقاد برخی از دل مشغولان عالم خودشناسی است.
برخی، خوشحالی و رضایت از زندگی را الزاماً نشانه‌ی خودشناسی نمی‌دانند؛ در پاسخ این افراد، روانشناسی مدرن معمولاً به بحث کیفیت خوشحالی و کیفیت رضایت از زندگی می‌پردازد؛ به این ترتیب که هر نوع خوشحالی و رضایت از زندگی را نشانه‌ی خودشناسی نمی‌داند.
گاهی افراد هستند که به‌نوعی رضایت شما را جلب می‌کنند وگرنه در دلتان از اصل یک موضوع یا قضیه‌ای شاد نیستید.
گاهی هم شما هستید که رضایت افراد را جلب می‌کنید یا مطیع شرایط موجود می‌شوید وگرنه باز در عمق قلبتان خوشحال نیستید.
همان‌طور که اشاره شد، غرض از عنوان خودشناسی دختران نگاه جنسیتی به موضوع خودشناسی نیست.
واقعیت این است که از نظر عاطفی خانم‌ها و بخصوص دختران نسبت به احساسات خودشان آگاه‌تر و حساس‌تر هستند.
دختران در ابتدای جوانی از لحاظ احساسات، حالت دفاعی کمتری دارند و در نتیجه معمولاً آسیب‌پذیرتر از پسران‌اند.
نکته‌های مشترک بسیار زیادی بین خودشناسی زنان و خودشناسی مردان وجود دارد.
این نکته‌های مشترک عبارت‌اند از:
شاید این مورِد دومی به نظر خیلی ساده و بدیهی برسد ولی این‌طور نیست.
در زندگیِ صنعتی و پر از پیچیدگی‌های جهان امروز، خیلی وقت‌ها چه زن و چه مرد آرزوهای واقعی خود را نمی‌شناسند.
به‌طور مثال، خانم یا آقایی را می‌بینید که می‌گوید بزرگ‌ترین آرزویش استقلال مالی یا ثروتمند شدن است.
گاهی با کمی کنکاش در روحیه‌ی این افراد متوجه می‌شویم که آنچه در پشت آرزوی تمکن مالی یا ثروتمند شدن این خانم یا این آقا نهفته است، داشتن پول و امکانات نیست بلکه داشتن حس امنیت است.
به این ترتیب، خیلی وقت‌ها ما انسان‌ها چه زن و چه مرد، آرزوهایمان را عوضی می‌گیریم یا آرزوهای دیگران را در مورد خودمان، آرزوهای خودمان فرض می‌کنیم.
پیچیدگی‌های پروسه‌ی فوق در نزد زنان می‌تواند بیشتر باشد؛ چون آن‌ها حساس‌تر هستند.
همان‌طور که اشاره شد تشخیص احساسات در نزد زنان از مردان قوی‌تر است؛ اما این قوی‌تر بودن در زندگی روزمره همیشه به نفع آن‌ها تمام نمی‌شود مگر اینکه خودشناسی را کاملاً بیاموزند.
همان‌طور که اشاره کردیم تشخیص خواسته‌ها، نیازها و آرزوهای واقعی، اولین گام خودشناسی است.
گام دوم، تشخیص این نکته توسط شخص است که چه چیزهایی را از بین این آرزوهای واقعی ندارد.
در اینجا بخصوص خانم‌ها باید مراقب باشند که بین «خویشتن حقیقی» و «خویشتن کاذب» فرق قائل شوند.
آرزوهای «خویشتن کاذب»، شما را به بیراهه خواهد برد و فقط تماس با خویشتن واقعی‌تان راه خودشناسی حقیقی و تشخیص آرزوهای واقعی‌تان را هموار خواهد کرد.
نکته‌ی بعدی که در خودشناسی دختران با خودشناسی پسران بخصوص در جوامع سنتی تا حد کم یا زیاد، متفاوت است موضوع مورد تأیید قرار گرفتن است.
این نیازِ زیادترِ خانم‌ها به مورد تأیید قرار گرفتن می‌تواند باعث پیچیدگی بیشترِ «خویشتن کاذب» آن‌ها شود. چرا؟
چون از ابتدا در جوامع سنتی، میزان نیاز یک کودک دختر به تأیید شدن توسط منابع بیرونی بیشتر از نیاز یک پسر است.
برای کودک دختر توصیه‌ها یا دستورهای بیشتری از سوی خانواده صادر و قواعد بیشتری برای او در نظر گرفته می‌شود؛ در نتیجه خانم‌ها باید در هنگام خودشناسی، دقیق‌تر و موشکافانه‌تر عمل کنند؛ چون امکان دارد در درون خود با موانع ذهنی و شناختیِ بیشتری که از قبل پرورده شده روبرو شوند.
حرکت درست در مسیر تشخیص نیازها و آرزوهای واقعیِ یک زن، یکی از مهمترین نکته‌های خودشناسی بانوان است.
به‌طور کلی برای خودشناسی دختران نوجوان و جوان باید روی این مسائل درنگ کرد، خود دختران نیز باید در باره‌ی موارد زیر حساس بوده و به آن فکر کنند:
کار بر روی تمامی موارد بالا بهتر است که در خدمت تقویت رابطه با دیگران، تقویت وضعیت تحصیلی یا شغلیِ دانش آموزِ دختر قرار بگیرد.
در هنگام کار بر روی موارد بالا، دختران نوجوان و جوان باید متوجه نقاط ضعف خود شده و آن نقاط ضعف را برای حضور هرچه بهتر در زندگیِ واقعی‌ترمیم کنند.
هدف شما چیست؟
بسیاری از خانم‌های میان‌سال، پاسخ دقیقی برای سؤال فوق ندارند!
در بسیاری موارد، آن‌ها برای رسیدگی به سایر اعضای خانواده مسائل خودشان را به پشت صحنه‌ی زندگی منتقل می‌کنند.
این موضوع، ضعف بیشتر خودشناسی در نزد خانم‌ها را سبب می‌شود.
یک خانم باید برای خودشناسی، ارزش‌های پایه، ترس‌ها، مسائل معنوی، علایق، نقاط ضعف و نقاط قوت خود را بشناسد.
برای شناختن موارد فوق باید بسیار صادقانه با خودمان برخورد کنیم.
خانم‌ها برای خودشناسی می‌توانند این پنج گام را بردارند:
در برخورد با هر شخص به اولین فکری که در مورد او کرده‌اید دقت کنید.
از خودتان بپرسید که چرا چنان فکری در مورد آن شخص کردید؟
آیا آن فکر، نشانه‌ی کمبود اعتماد به نفس شما نبوده؟
آیا نشانه‌ی منفی‌نگری شما نبوده؟
مرتب به این تمرین عمل کنید.
کسی که خیلی زود در برابر وقایع عصبانی می‌شود به‌احتمال زیاد در درونش مشکلی حل نشده دارد.
آیا به وقایع، عکس‌العمل نشان می‌دهید؟
اگر آری، چه نوع عکس‌العملی و چرا؟
هر روز به عکس‌العمل‌هایتان فکر کرده و دنبال دلیل آن باشید.
مطالعه و ارتقای سطح آگاهی‌تان در مورد مسائل مختلف، امکان دقت شما به افکار و عملکردتان را بالا خواهد برد.
حتی اگر در مورد مسائلی غیر از خودشناسی نیز باشد، به‌طور مرتب مطالعه کنید.
ذهن ما نیز مثل بدنمان به استراحت احتیاج دارد.
ذهنتان را در معرض بمباران‌های رسانه‌ای مختلف قرار ندهید.
اجازه بدهید ذهنتان در طول روز نیز آزاد و ساعاتی دور از رادیو و تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی باشد.
این کار، زمینه را برای دقت بیشتر شما به خودِ واقعی‌تان فراهم می‌کند.
گاهی افکاری خاص از ذهن ما به‌سرعت یک قطار رد می‌شوند.
ذهن ما نیاز دارد که مجموع اطلاعات و افکاری را که دارد به اشتراک بگذارد ولی بیشتر اوقات قالب و زمینه‌ای برای این به اشتراک‌گذاری نمی‌یابد.
این موضوع را دست کم نگیرید. ذهن شما و ناخودآگاهتان می‌توانند اگر فرصت دهید و زمینه‌ای برایشان فراهم کنید حقایق زیادی در مورد خودتان و زندگی‌تان را برای شما برملا کنند.
باید به‌طور روزانه افکاری را که در مورد خودتان به ذهنتان می‌آید بنویسید و در مورد آن‌ها فکر کنید.
گاهی از فکرهایی که به ذهنتان خطور کرده متعجب خواهید شد.
اگر به این تمرین ادامه بدهید به شما در خودشناسی کمک زیادی خواهد کرد.
از سوی دیگر خواهید دید که این کار چقدر به شما حس آرامش و حتی اعتماد به نفس بیشتری می‌دهد.
در پایان، این نکته را یادآوری کنیم که روند خودشناسی باید ادامه‌دار باشد.
خودشناسی کار یک روز و دو روز نیست.
خودشناسی یک هوس یا کار تفننی نیست؛ پس در شروع این مسیر، تصمیمی قاطع بگیرید.
با ادامه‌ی این تمرین‌ها به استعدادها و توانایی‌هایی که در وجودتان داشتید و متوجه‌شان نبودید پی خواهید برد.
برخی زنان از همین نقطه، راه جدیدی را در زندگی خودشان شروع کرده‌اند که در نتیجه، زندگی بسیار بهتر و پربارتری برای آن‌ها رقم زده شده است.
اگر به این تمرین‌ها ادامه بدهید، به‌زودی چیزهای جالب و مهیجی در مورد خودتان کشف خواهید کرد و شاهد ارتقای سطح روابط و زندگی خود خواهید شد.
برخی منابع (ترجمه و تلخیص):
من حامد سلیمانی ام. از سال ۱۳۸۵ خودشناسی خودم و شروع کردم. خیلی زود متوجه شدم که خودشناسی مهمترین کاری که هر آدمی باید تو زندگی انجام بده. راستش و بخواید الآن معتقدم که ما اومدیم توی این دنیا خودشناسی کنیم به شکوفایی برسیم و از این دنیا بریم!
